Ustanowienie służebności

Służebności należą do ograniczonych praw rzeczowych, są prawami majątkowymi, które umożliwiają innym osobom (uprawnionym) korzystanie w określonym zakresie z cudzej nieruchomości. Obecnie rozróżnia się ich trzy rodzaje:
 
- służebność gruntowa (art. 285–295 kodeksu cywilnego) – ustanawiana na rzecz właściciela innej nieruchomości (władnącej),
- służebność osobista (art. 296–305 kodeksu cywilnego) – ustanawiana na rzecz konkretnej osoby fizycznej,
- służebność przesyłu  (art. 3051-3054) – ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy będącego właścicielem, lub zamierzającego wybudować urządzenia przesyłowe (gazu, energii, itp.).
 
Niezależnie od tego, z jakiego rodzaju służebnością mamy do czynienia, ich ustanowienie wymaga zawarcia umowy, choć podobnie jak przy hipotece, jedynie oświadczenie właściciela nieruchomości (obciążanej) musi być zawarte w akcie notarialnym pod okiem doświadczonego Notariusza. W oświadczeniu takim (czy też umowie) należy określić przynajmniej:
nieruchomość obciążaną;
 
 - rodzaj służebności;
 - nieruchomość władnącą (służebność gruntowa), osobę uprawnioną (służebność osobista), lub przedsiębiorcę (służebność przesyłu);
 - zakres obciążenia, czyli zasadniczo w jakim zakresie uprawniony będzie mógł korzystać z nieruchomości obciążonej;
 - czy służebność jest odpłatna, czy też nie, a w przypadku odpłatności ponadto jej wysokość i sposób rozliczeń;
 - czy ustanawiana jest na czas określony (jaki?), czy nieokreślony.
 
Służebność można także nabyć na podstawie: zasiedzenia, orzeczenia sądowego i decyzji administracyjnej (np. ustanowienie drogi koniecznej).
Służebność wygasa w szczególności na skutek:

  - upływu terminu określonego w umowie,
  - zrzeczenia się jej przez uprawnionego,
  - nabycia przez osobę, której przysługuje prawo służebności prawa własności nieruchomości tzw. konfuzja praw,
  - niewykonywania jej przez lat 10,
  - zniesienia służebności prawomocnym orzeczeniem sądu,
  - służebność osobista wygasa najpóźniej przez śmierć uprawnionego.